Genesis 37

Yosef Naŋgan Puafuban

1Yakop impa intap Kanan, gamp araŋan ramaŋgan mpada gin muŋʼ ugu. 2Yakop da narun rusan nangan ibiani:

Yosef mamaʼ faʼ, udzufan 17, irut rain rusan, Yakop finin rusan Bilha da Tsilpa narun rusan, impa tayaŋʼ gan dumpa gan da nuniŋ gan. Da Yosef iba da ini rain rusan igi naŋgan maisan naŋan wasi da ribaraŋan ramaŋgan.
3Israil maran yari nidzun aŋu i Yosef iyus narun rusan fain igi, wain ibi araŋan ifufi da Yosef iwaʼ. Ibinigi da araŋan itip ŋarukui grigriʼ guntiʼ bini maŋan da Yosef. 4Da gubuʼ araŋan rain rusan tsaŋanda bida ribaraŋan ramaŋgan irim waŋun nidzun aŋu da araŋan iyus ribaraŋan, da nugun iruaʼ i araŋan da ifiʼ i nan aŋu rutin.

5Gubuʼ maŋan da Yosef ipuafub da ifis i naŋgan puafuban da rain rusan. Da rain rusan riŋantagin da nugun iruaʼ nidzun iyus i araŋan. 6Yosef ini da rain rusan ibiani, “Agam wariŋant i dzi naŋgaŋʼ puafuban dzi tsaŋandan: 7Dzi tsaŋan agi santan impruʼ ruaŋʼ udzuda wit punpun saŋʼa ruaŋʼ miŋʼa gum wasaʼ. Da gubuʼ agi udzudan da dzi gaŋʼ suŋ aŋu iraiʼ i ruan da imunti rururuŋan aŋu yab da agamam iba miŋʼ iwafiʼ dzi gaŋʼ da irim antuŋʼ iruʼ rutin.”

8Da rain rusan ini binaʼ, “U maram mafur i suda kiŋ da mpada tayaŋʼ agai? Ma u mani suda gudzun i aga santan?” Ribaraŋan nugun iruaʼ nidzun aŋu i araŋan da ibugin araŋan i naŋgan puafuban da gan nangan fisagin.

9Da araŋan itip itsaŋa nam puafuban maŋan da itip ifisin da rain rusan ini binaʼ, “Agam wariŋantin. Dzi tip itsaŋa nam puafuban maŋan. Dzi tsaŋa gubuʼ da ukam da ŋantam 11 idzaʼa fagan da dzi.”

10Araŋan ifis i naŋgan puafuban igi da ramaŋgan da rain rusan. Da araŋan ramaŋgan impiʼ araŋan da ini, “U naŋgam puafuban igi ibianuŋʼ? U mani rinaŋgam da dzi da raim rusam badan da idzaʼa fagaŋʼ ruʼa agu maram?” 11Araŋan rain rusan ifis i araŋan, da bitsintaʼ araŋan ramaŋgan maran ifur i nan ampibiŋan iyus imiŋʼ i uwayantan i araŋan naŋgan puafuban igi.

Yosef Rain Rusan Itaŋin Araŋan Rai da Garam Ismail da Iyu Ifa Idzip

12Gubuʼ maŋan Yosef rain rusan ifa Sekem sib i mpada tayaŋʼ ribaraŋan ramaŋgan dumpa gan, 13da Israil ini da Yosef ibiani, “U raim rusam impa tayaŋʼ dumpa imiŋʼ uts da gamp Sekem. Da dzi ni u atsuŋʼa raim rusam da tsaŋanda ribaraŋan.

Da Yosef ini, “Hai, ramaŋʼ. Dzi buŋʼ afan i.”

14Da ini da araŋan impruʼ ibiani, “Wafa tsaŋa raim ruas naŋgan mpadan da mpada tayaŋʼ dumpa ibianuŋʼ. Watsaŋa sib da watip wau sisiŋʼ waba da dzi.” Ibinigi da Yakop itaŋin Yosef imiŋʼ bump Hibron ifan i araŋan impa imiŋʼ nigi.

Gubuʼ Yosef fawaʼ sib Sekem,
15da garam maŋan itsaŋan araŋan yuŋa miŋʼa puatsi manaʼ igi bafadan da igutin, “U sau wai?”

16Da araŋan ini, “Dzi sau raiŋʼ rusaŋʼ. Da bida u tsaŋanda ribaraŋan gan fada gin da mpada tayaŋʼ dumpa gan gin, da isaŋʼ i u ntuaŋʼa ribaraŋan gan mpada gin da dzi?”

17Da garam igi ini araŋan nifuŋgan muŋaʼ ibiani, “Ribaraŋan itaŋin nani rai da ifa sib. Dzi riŋant i ribaraŋan nida nan da ruan bida ani, ‘Agi fada Dotan.’”

Ibinigi da Yosef yatsuŋʼ rain rusan da iwaʼ da ribaraŋan santan imiŋʼ Dotan.
18Da bitsintaʼ gubuʼ ribaraŋan tsaŋandan Yosef fada ruguntiʼ i ribaraŋan da musa bawaʼan, da yudzu nan i isa araŋan funub. 19Da ini da ruan ini binaʼ, “Ariʼ tsaŋan! Garam puafuba funub aŋu ugu iba. 20Yaʼ! Agi isa araŋan funub da tapuda ruʼa ntsuf utaʼ ani maŋan, da nani apu buman maŋan igara araŋan funub. Da agi natsaŋa i gan naŋgan puafuban igi nakap nidzun nabianuŋʼ.”

21Gubuʼ Ruben riŋanta i nan ribaraŋan tipan igi da yintsaʼ nan i rima araŋan sib sinuŋʼ ribaraŋan baŋiŋgan da ini, “Agi anuŋʼ isa araŋan funub u. 22Agi ruŋgaŋʼ anuŋʼ suda baŋi biʼ. Watapu waruʼ ntsuf mpui riʼa gin miŋʼa nam dadauntan ani, da anuŋʼ wayada araŋan u.” Ruben ini nan ibinigi i maran ifur i rima araŋan sib da tipa uda araŋan maradzigin aŋu badan da ramaŋgan.

23Ibinigi da gubuʼ Yosef bawaʼan da rain rusan, da ribaraŋan impuŋ araŋan da igruʼ i gan ŋarukui gan griʼgriʼ guntiʼ bini igi sinuŋʼ 24da iyu araŋan ifan da itapu iruʼ ntsuf mpui riʼa gin igi.

25Ribaraŋan impruʼ ruan impai i naŋa i gada nam, da iraiʼ i maran da itsaŋan garam Ismail ruta gan kamiran miŋʼa gamp Giliat bada i ruʼa Idzip. Gan kamiran iyu nam bunump bida ani iyus: asam ma wasub wasub da gai gurun gaunt waʼa bini. 26Yuda ini da rain rusan ini binaʼ, “Bida agi isa raiŋgaŋʼ funub da buafira agi naŋgaŋʼ suda baŋi biʼ igi, da nigi nabu rim agi sib nabianuŋʼ? 27Agi nataŋin araŋan nafan da rib Ismail badan aga, nasu mamaʼ gum utaʼ aŋu, da agi anuŋʼ wayada baŋiŋʼ i araŋan maŋan u. Nigi agi raiŋgaŋʼ, agi biʼ gaŋʼ rururuŋan.” Da rain rusan iyu nan igi iyab. 28Da gubuʼ garam Midian suba nam bunump fain bawaʼan da Yosef rain rusan yuntap i araŋan iyab sinuŋʼ ntsuf da itaŋin araŋan da garam Ismail igi (nida Midian gin). Da garam igi irim nam bunump 20 silva, barabin gan isaŋʼ 200 gram, da iyu araŋan iruʼ Idzip.

29Da gubuʼ Ruben batipa fada ntsuf da sauda Yosef wasi da waŋun ibarabin nidzun aŋu da igari ŋarukui gan. 30Da araŋan itip ifan da rain rusan da ini, “Ai! Yosef anuŋʼ ruŋʼ impa ntsuf aga u. Dzi nabu ni nan nabianuŋʼ?”

31Ida ribaraŋan yis nuniŋ maŋan funub da iyu Yosef ŋarukui gan da ifiru i biʼ. 32Da ribaraŋan iyu ŋarukui igi ifan da ramaŋgan. Da ini binaʼ, “Aga waʼ da ŋarukui ani. Da watsaŋan. Mani u naruŋgam ŋarukui gan ani ma imaʼ?”

33Raman isruʼgin da ini, “Hai, dzi naruŋgaŋʼ ŋarukui gan araŋan ani. Apu buman maŋan igara araŋan funub da itsiar fafarab da iga sib. O dzi naruŋgaŋʼ Yosef!” 34Yakop nugun ibarabin nidzun aŋu i naruŋgan, ibinigi da igari ŋarukui gan da yatsuf ŋarukui raŋa rutin, da iraŋ i naruŋgan gubuʼ ampibiŋan aŋu imiŋʼ ibinigi. 35Araŋan narun rusan marub da finam santan iba i yafada araŋan waŋun, da bitsintaʼ araŋan ibugin da ini, “Imaʼ. Dzi buŋʼ araŋ aŋu nabiani nasaŋʼ dzi tipa atsuŋʼa naruŋgaŋʼ i garam mampan gampan.” Da Yakop iraŋ imiŋʼ ibinigi aŋu.

36Da gubuʼ arigi da rib Midian iyu Yosef ifa Idzip da itaŋin araŋan da Potifar, garam suda gudzun i garam siŋa-ari muntida sib i Kiŋ Farau, da araŋan isu i gan mamaʼ guman utaʼ aŋu.

Copyright information for ADZ